Masterchiefs
Thành viên tích cực
USD tăng giá, nhiều nước đau đầu
Giá USD trên thế giới gần đây tăng mạnh gây ra nhiều biến động khi đồng tiền của nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đã 'tăng tốc' mất giá so với USD. Cái được là xuất khẩu tăng, hút khách du lịch, nhưng ngược lại giá cả leo thang...
Giá USD trên thế giới gần đây tăng mạnh gây ra nhiều biến động khi đồng tiền của nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đã "tăng tốc" mất giá so với USD. Cái được là xuất khẩu tăng, hút khách du lịch, nhưng ngược lại giá cả leo thang...
Vì sao USD tăng giá, nhận diện câu chuyện này thế nào và cần có chính sách gì để thích nghi với tình hình này, qua đó tìm ra hướng ổn định và phát triển? TS Trương Văn Phước, nguyên quyền chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, đã chia sẻ cùng bạn đọc về vấn đề này.
Ông Phước nói sau nhiều phỏng đoán và kỳ vọng, hôm 1-5 Cục Dự trữ liên bang (Fed) Mỹ thông báo vẫn tiếp tục giữ nguyên mức lãi suất quỹ liên bang (lãi suất qua đêm giữa các ngân hàng) của đồng USD ở mức 5,2 - 5,5%, không tăng thêm nhưng cũng chưa giảm như mong muốn của thị trường.
Kể từ tháng 7-2023 đến nay, Fed chưa hề điều chỉnh lãi suất mục tiêu, khác hẳn với giai đoạn 2022 - 2023 khi họ đã có 11 lần điều chỉnh để kiềm chế lạm phát. Mặc dù ông Jerome Powell, chủ tịch Fed, nói có ít khả năng Fed sẽ tăng thêm lãi suất nhưng thông điệp "lạm phát vẫn còn quá cao" của ông tại cuộc họp báo ngày 1-5 mang nhiều hàm ý Fed có thể tiếp tục kéo dài thời gian giữ mức lãi suất quỹ liên bang hiện nay do tỉ lệ lạm phát của Mỹ chưa trở về mức mục tiêu 2%.
Từ quan điểm cá nhân, tôi cho rằng trong 8 tháng còn lại của năm nay, tỉ giá của đồng USD so với các đồng tiền khác nói chung sẽ ổn định và dần dần đi xuống. Bởi trong tình hình hiện tại, khi chỉ số giá tiêu dùng của Mỹ đã ổn định, thị trường lao động Mỹ đã dịu bớt, xu hướng tiêu dùng thận trọng hơn thì lạm phát cũng sẽ từ từ hạ nhiệt.
Ông Trương Văn Phước
Vì sao USD tăng giá?
Tuy nhiên, có phải là nghịch lý không khi mà bất kể việc Fed không thay đổi lãi suất quỹ liên bang từ tháng 7 năm ngoái tới nay nhưng tỉ giá đồng USD so với nhiều đồng nội tệ của các nước vẫn liên tục tăng? Tại Việt Nam, trong khoảng ba tháng gần đây, tỉ giá USD/VND đã tăng mạnh dù trước đó đã "quay đầu" giảm trong các tháng 11 và 12-2023.
Trong bốn tháng đầu năm nay, tỉ giá USD/VND của các giao dịch trên thị trường liên ngân hàng đã tăng khoảng 5% so với cuối năm 2023, đây là mức tăng nhanh nhất của tỉ giá USD/VND trong 10 năm qua. Nếu đặt mức tăng của tỉ giá USD/VND trong bối cảnh kinh tế hiện nay, kinh tế quý 1 tăng trưởng 5,66% so với cùng kỳ, tỉ lệ lạm phát bình quân bốn tháng đầu năm là 3,93% trong tầm kiểm soát, cán cân thương mại thặng dư, dòng kiều hối và vốn đầu tư nước ngoài tăng trưởng tốt, thì mức độ mất giá của VND thời gian qua là nhanh.
Để lý giải cho "nghịch lý" này, trước hết cần phải nhìn vào thực tiễn của nền kinh tế Mỹ gần đây. Thứ nhất, mặc dù Fed duy trì mức lãi suất cao để kiểm soát lạm phát nhưng tình hình kinh tế Mỹ vẫn tăng trưởng vững chắc với tốc độ 2,5% trong năm 2023, và trong tương quan so sánh với các nền kinh tế lớn khác của thế giới, Mỹ vẫn là nền kinh tế lớn nhất và đang duy trì đà tăng trưởng sau đại dịch COVID-19. Theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế, tăng trưởng kinh tế của Mỹ năm 2024 là 2,1%.
Thứ hai, theo quy luật thị trường, đồng tiền nào có lãi suất cao thì sẽ khuyến khích dịch chuyển luồng vốn vào thị trường của đồng tiền đó. Thời gian qua, khi chứng kiến các xung đột địa chính trị đầy bất ổn với chiến sự tại Ukraine và xung đột tại Dải Gaza, nguồn tiền đầu tư trên thế giới đã tìm tới hai tài sản "trú ẩn an toàn" là vàng và USD. Giá vàng tăng thời gian qua cũng có một phần nguyên nhân vì giá USD tăng.
Mức độ tăng giá của đồng USD gần đây được thể hiện rõ qua USD Index (thước đo giá trị của USD với sáu loại tiền tệ của các quốc gia, đối tác thương mại lớn của Mỹ). So với thời điểm cuối năm 2023, đồng USD hiện đã tăng giá hơn 5%. Đầu năm nay, các nhà nghiên cứu về tỉ giá trên thế giới đã đưa ra mô hình biểu đồ tam giác của USD Index với ba góc tương ứng với ba mức của chỉ số này gồm thấp nhất (93), cao nhất (107) và trung bình (100).
Ở thời điểm hiện nay, USD Index là 106 và đã tăng 4,7% trong giai đoạn từ đầu năm tới ngày 1-5. Với mức chỉ số gần như đạt đỉnh này của USD Index, không ngạc nhiên khi nhiều đồng nội tệ đã mất giá so với đồng USD trong cùng khoảng thời gian này. Giới nghiên cứu tỉ giá thế giới nhận định trong thời gian tới USD Index sẽ tiếp tục dao động trong tam giác 93 - 100 - 107 này.
Khi xét đủ các tiêu chí đảm bảo cho việc lạm phát đang trên đà tiệm cận dần về mức mục tiêu 2%, Fed sẽ có cơ sở để hạ lãi suất. Theo tôi, việc Fed cắt giảm lãi suất trong năm nay sẽ chỉ còn là vấn đề thời gian, có thể vào tháng 6 hoặc chậm là tháng 9.
Trở lại với quy luật kinh tế đã nói ở trên, một khi lãi suất đồng USD giảm sẽ thúc đẩy xu hướng thoái vốn khỏi thị trường Mỹ để chảy vào các thị trường mới nổi, cùng với đó áp lực tỉ giá đồng USD so với các đồng tiền khác sẽ dịu đi. Từ đó, có thể nhận định rằng sau Fed, ngân hàng trung ương các nước sẽ từ từ bước vào một chu kỳ mới với lãi suất giảm dần.
...........
